نکاتی درباره کبد چرب و درمان آن

کبد چرب چیست؟

کبد (Liver) دومین عضو بزرگ در بدن انسان است و مسئول به اصطلاح رد کردن تمام مواد غذایی و نوشیدنی مصرف شده از صافی است که این بدان معناست که کبد فاکتورهای مضرر مواد غذایی را گرفته و آنها را به صورتی بدون ضرر وارد سیستم های دیگر بدن می کند. کبد به طور طبیعی خود را توسط سلول هایی ترمیم و پاکسازی میکند اما اگر فاکتورهای منفی وارد شده بیار باشند در این کار اختلال رخ می دهد. وجود چربی در کبد هر انسانی طبیعی است اما اگر کبدی دارای 5 تا 10 درصد چربی باشد کبد چرب نامیده می شود ؛ کبد چرب یک موقعیت مخرب را در بدن ایجاد می کند و بدتر اینکه هیچ علامت هشدار دهنده ای در ابتلا ندارد.

 

انواع کبد چرب :

 

کبد چرب الکلی، غیر الکلی

 

کبد چرب غیر الکی

در ابتدا نام این بیماری به اشتباه مصرف الکل را به افراد خاطر نشان می‌شود اما در حقیقت ارتباطی با الکل ندارد. کبد چرب غیر الکلی در دو دسته جای دارند.

ساده: در صورتی که کبد نتواند چربی ها را به خوبی بشکند، چربی ها در بافت های کبدی جمع می شوند و به این ترتیب کبد چرب خواهد شد. در این نوع کبد چرب، الکل دخیل نمی باشد.

استئاتوهپاتیت غیر الکلی: این گروه برخلاف موارد ذکر شده در نوع ساده این بیماری می‌باشد. بیماری استئاتوهپاتیت منجر به پیدایش زخم یا سرطان کبد می‌شود. افراد توجه داشته باشند برای درمان این نوع عارضه مهم و حساس، باید فورا به بهترین فوق تخصص گوارش-کبد مراجعه و تحت بررسی و معاینات قرار بگیرند.

کبد چرب الکلی
در این نوع بیماری کبد در صورت مصرف زیاد الکل دچار چربی می شود و نمی تواند به راحتی چربی ها را بشکند. در این مواقع نیاز است که فرد مصرف الکل را کنار بگذارد تا بتواند بیماری را درمان نماید . در غیر این صورت ممکن است که فرد به سیروز کبدی مبتلا گردد.

 

چه زمانی بیماری کبد چرب رخ می دهد؟

کبد چرب زمانی رخ می دهد که چربی زیادی در بدن تولید شود و یا متابولیزه چربی به اندازه کافی صورت نگیرد. چربی اضافی در سلول های کبدی ذخیره شده و در آن ها تجمع می یابد و باعث بیماری کبد چرب می شود.

تولید این چربی می تواند علل مختلفی داشته باشد. به عنوان مثال، مصرف زیاد الکل می تواند باعث بیماری کبد چرب الکلی شود. این اولین مرحله از بیماری کبدی ناشی از الکل است. در افرادی که زیاد الکل مصرف نمی کنند، علت بیماری کبد چرب خیلی مشخص نیست. یک یا چند مورد از عوامل زیر ممکن است در این زمینه نقش داشته باشند:

چاقی
قند خون بالا
مقاومت به انسولین
بالا بودن سطح چربی ها در خون، به ویژه تری گلیسیرید
عللی که کمتر شایع هستند شامل موارد زیر هستند:

بارداری
کاهش سریع وزن
برخی از انواع عفونت ها، مانند هپاتیت C
عوارض جانبی برخی از داروها، مانند متوترکسات (Trexall)، تاموکسیفن (Nolvadex)، آمیودورون (Pacerone) و اسید والپروئیک (Depakote)
قرار گرفتن در معرض سموم خاص
برخی از ژن ها نیز ممکن است در افزایش خطر ابتلا به کبد چرب مؤثر باشند.

 

علت چربی کبد:
علت های بسیاری برای چرب بودن کبد وجود دارد که برخی از مهمترین علت ایجاد کبد چرب عبارتند از:

اضافه وزن
مصرف الکل و مشروبات الکلی
نداشتن فعالیت بدنی سالم
مصرف مواد غذایی چرب
سوء تغذیه
فشار خون بالا
کم کاری تیروئید
بارداری
دیابت نوع دو
مصرف داروهایی مانند آسپرین و تتراسایکلین

 

 

در بیماری کبد چرب چه اتفاقی برای بدن رخ می دهد؟

کبد، در میان چیزهای دیگر، چربی را کنترل می کند به عبارت دیگر، چربی را از خون خارج می کند و به سایر قسمت های بدن منتقل می کند. در بیماری کبد چرب ، این «مدیریت چربی ها» مختل می شود. کبد همچنان چربی را از خون گرفته و سلولهای کبدی نیز چرب می شوند اما کبد قادر به انتقال چربی نیست و در نتیجه چربی شروع به جمع شدن در خودش می کند. با گذشت زمان، این افزایش چربی باعث التهاب می شود که باعث خسارت سلول های کبدی می شود. اگر این روند ادامه یابد، سلولهای کبدی شروع به خاموش شدن می کنند و سیروز می تواند رشد کند. سیروز می تواند منجر به نارسایی کبد و سرطان کبد شود.
داشتن بیماری کبد چرب نیز خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته مغزی را افزایش می دهد، مستقل از داشتن دیابت، اضافه وزن و / یا داشتن تری گلیسیرید بالا.

 

علائم کبد چرب کدامند؟

در بسیاری از موارد کبد چرب علائم قابل توجهی ندارد. اما ممکن است احساس خستگی و یا احساس ناراحتی یا درد در سمت راست بالای شکم داشته باشید. بیماری کبد چرب در برخی از افراد مبتلا عوارضی مانند زخم کبدی ایجاد می کنند. زخم کبدی به عنوان فیبروز شناخته شده است. فیبروز شدید کبدی موسوم به سیروز ممکن است با بروز علائمی مانند موارد زیر همراه باشد:

از دست دادن اشتها
کاهش وزن
ضعف
خستگی
خونریزی از بینی
خارش پوست
زردی پوست و چشم
خوشه های شبکه مانند رگ های خونی در زیر پوست
درد شکم
تورم شکم
تورم پاها
بزرگ شدن پستان در مردان
گیجی

 

درمان

برای درمان و بهبود کبد چرب باید اختلالات زمینه‌ساز درمان شوند. در حال حاضر درمان بر روی مهار مشکلات طبی و اختلالاتی که زمینه‌ساز کبد چرب هستند، متمرکز است. داروهای مختلفی مانند متفورمین برای درمان کبد چرب عرضه شده‌اند که تأثیر قطعی آن‌ها ثابت نشده‌است.

کاهش سی درصدی کالری مصرفی، ورزش روزانه و مصرف مرتب میوه و سبزیجات اثرات مفیدی بر روی این بیماری دارند. کاهش تدریجی وزن در افراد چاق لازم و مفید است، ولی کاهش ناگهانی وزن، این اختلال را تشدید می‌کند. در کبد چرب مقاومت به انسولین شایع بوده و داروهایی که مقاومت به انسولین را درمان می‌کنند مانند متفورمین موجب بهبود آنزیم‌های کبدی می‌شوند. ویتامین E با دوز ۴۰۰میلی‌گرم در روز باعث کاهش آسیب به سلول‌های کبدی و بهبود آنزیم‌های کبدی می‌شود، ولی چون با خطر افزایش بیماری‌های قلبی همراه است، مصرف دراز مدت آن توصیه نمی‌شود. در کودکان علل زمینه‌ای شامل دیابت، سوء جذب چربی، چاقی، ماراسموس، کواشیورکور، بیماری ویلسون، سیستیک فیبروزیس، باید مهار و درمان شود.

 

داروهایی که مقاومت به انسولین را درمان میکنند مانند متفورمین
داشتن رژیم غذایی مناسب به خصوص رژیم غذای حاوی میوه ها و سبزیجات و غذاهای کم چرب
مصرف سیر و پیاز, چغندر , کلم و..
مصرف آب لیمو ترش در آب داغ البته این روش برای افرادی که مشکل معده دارند توصیه نمی شود
کاهش وزن
خودداری از مصرف خودسرانه دارو در زمان هر نوع بیماری
مصرف ویتامین E البته به اندازه و با مشورت با پزشک
ترک مخدرات
ورزش
خودداری از مصرف مواد غذایی فریز شده - زود پز شده - ترشیجات - رب - سس ها - نمک زیاد - چای پر رنگ - فست فودها - آب همراه غذا - دوغ همراه غذا -تنقلات شور - روغن های سرخ کردنی - لبنیات پر چرب و...

معمولاً استفاده از طب سنتی و گیاهان دارویی برای درمان کبد چرب بسیار مفید می‌باشد. طبق تحقیقات اخیر ۱۵ گیاه دارویی شناسایی شده‌است که برای پاکسازی و درمان کبد چرب می‌توان مورد استفاده قرار داد. این گیاه دارویی عبارتند از:

زنجبیل - زردچوبه - قارچ - کاهو - زنبق - جلبک دریایی - کلم بروکلی - کلم بروکسل - آووکادو - نارگیل - ریشه گیاه بابا آدم - چای سبز - گیاه خار مریم - اکیناسه - کاسنی - برینگراج - بومی آملا
در بین گیاهان نام برده، گیاه خار مریم یا ماریتیغال، از دوران یونان باستان جهت بهبود ناراحتی‌های کبد و صفرا شناخته شده‌است. فلاونوئیدهای اصلی این گیاه که شامل سیلی بین، سیلی کریستین و سیلی دیانین است در مجموع به نام سیلیمارین معرفی شده‌اند.

 

میوه ها و سبزیجات مفید برای کنترل و کاهش شدت کبد چرب شامل :

انواع کلم
چغندر
رزماری
آووکادو
سیب سبز
گریپ فروت و دارابی
پاپایا
آرتیشو (کنگرفرنگی)
موز
گردو
بادام زمینی
بادام تلخ
عناب
خربزه و طالبی

 

عرقیات گیاهی برای درمان کبد چرب
دم کرده گل مریم:

کاهش تدریجی وزن و ورزش روزانه می تواند به گونه چشمگیری در درمان کبد چرب مفید باشد. البته توجه داشته باشید کاهش ناگهانی وزن ممکن است این مشکل را تشدید کند.

سکنجبین عنصلی :

سکنجبین عنصلی را که همان پیاز دشتی و پیاز موش است و عرب ها عنصل می گویند در سکنجبین می جوشانند و آبش را صاف می کنند و روزی یک الی دو قاشق پلو خوری به فاصله 12 ساعت مصرف می کنند.

شاه تره و خارشتر:

عرق گیاهی شاه تره، خارشتر و کاسنی از جمله داروهای گیاهی موثر در کنترل و درمان کبد چرب به شمار می آیند. این نوشیدنی های گیاهی از آنجا که طبعی سرد و تر دارند موجب کاهش میزان کلسترول خون می شوند و در عین حال به پاکسازی کبد و بدن از سموم و مواد زائد هم کمک می کنند.

 

راه هایی برای پیشگیری از کبد چرب

ورزش برای پیشگیری از بیماری کبد چرب:

ورزش به طور غیر مستقیم می تواند با کاهش وزن، بهبود حساسیت به انسولین، بهبود کنترل قند خون و کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی از بروز و پیشرفت کبد چرب جلوگیری کند.

 

انتخاب غذا بسیار مهم در پیشگیری از بیماری کبد چرب:
سبک غذای مدیترانه ای برای مدیریت دیابت و کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی مفید است. محدود کردن مصرف غذاهای کربوهیدرات تصفیه شده مانند غذاهای شیرین و شربت ذرت با فروکتوز بالا و جایگزینی برخی از مصرف کربوهیدرات با چربی های مضر (موجود در روغن زیتون و آجیل) نیز می تواند مفید باشد. محدود کردن مصرف چربی اشباع شده و مصرف چربی ترانس می تواند مقاومت به انسولین و التهاب را کاهش دهد.

حذف الکل برای پیشگیری از بیماری کبد چرب:
بیماری کبد چرب ناشی از نوشیدن الکل نیست اما الکل ممکن است موجب نارسا شدن بیشترش شود، و پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که از آن اجتناب کنید.

 

قهوه مناسب برای بیماری کبد چرب:
مطالعات نشان داده است که افرادی NAFLD دارند و قهوه مصرف می کنند، دارای آسیب کبدی کمتری نسبت به افرادی که NAFLD دارند و قهوه نمی نوشند، هستند. در حالی که این امر لزوما علتی برای شروع نوشیدن قهوه نیست، اما این یک خبر خوب برای عاشق قهوه ایت. فقط حتما از شکر پرهیز کنید.